Milli 1700 til 2000 eldri borgarar hafa ekkert nema einfaldan lífeyri frá Tryggingastofnun til að lifa á segir Mogginn og ekki lýgur hann. Í blaðinu segir í viðtali við 73 ára konu, sem byrjaði að vinna í fiski 13 ára gömul og hefur unnið í 60 ár:   

„Minn réttur er 225 þúsund, því ég er á vergangi og bý hjá syni mínum, þannig að ég fæ ekki neina heimilisuppbót. Það er svo tekinn 38% skattur af þessu þannig að ég fæ útborgaðar tæpar 175 þúsund krónur á mánuði.“     Ofan á það leggjast svo greiðslur frá lífeyrissjóði, 55 þúsund og eru því heildargreiðslur til hennar 230 þúsund krónur.

Það var einmitt það! Við leyfum okkur svo að greiða þeim sem ekki vita aura sinna tal afturvirkar launahækkanir upp á fleiri milljónir króna. En aldrei hafa menn heyrt talað um afturvirkar launahækkanir handa þeim sem virkilega þurfa á því að halda. Svo gengur það út yfir allan þjófabálk, að lífeyrir almannatrygginga skuli skerðast við greiðslur úr lífeyrissjóði hjá þeim sem eiga ekki fyrir salti í grautinn.

Þetta finnst Þingeyrarakademíunni fyrir neðan allar hellur.

Akademían gerir það því að tillögu sinni að ellilífeyrisþegar, sem ekkert hafa til að moða úr nema einfaldan ellilífeyri, fái eins og skot tvær milljónir króna og það skattfrjálst úr sameiginlegum sjóði landsmanna, sem afturvirka eingreiðslu. Flestir þeirra hafa unnið baki brotnu fyrir landið alla sína tíð og eiga þetta inni hjá ríkissjóði. Þó fyrr hefði verið. Þeir sem við kjötkatlana sitja ættu að skilja þetta manna best!

Það þarf engan starfshóp eða nefnd í þetta mál. Þingeyrarakademían krefst aðgerða strax. Vilji er allt sem þarf. Hvar á að taka peningana? Það færi vel á því að þeir væru teknir af arði Landsbankans. Ekkert vesen!

Hvað er Þingeyrarakademían?

Þingeyrarakademían er stór hópur manna sem stundar morgunsund og heita pottinn á Þingeyri. Þar eru ýmiskonar innanlands- og heimsvandamál rædd og jafnvel leyst. Þingeyrarakademían kemur til dyranna eins og hún er klædd.

Mynd frá www.timarit.is - Togari, sem sýnist af gerðinni 1907-10 og vélbátur af fyrstu gerð

Rétt að slá af?

Fram á miðja tuttugustu öldina ferðuðust Dýrfirðingar jafn mikið á sjó og landi og varla var til sá sveitabær við fjörðinn þar sem ekki var til skekta eða mótorbátur. Flutningur hvers konar kaupstaðarvöru fór að mestu leyti fram á sjó. Allir kunnu að róa og meðferð véla í bátum varð flestum auðveld eftir því sem vélbátar urðu algengari.

Við Bakkasjóinn voru að jafnaði þrír bátar, stundum fjórir. Fyrstur með vél í bát þar var Kristján Jón Benónýsson í Hjarðardal. Hann flutti til Reykjavíkur 1942 og hvarf hans bátur þá úr lendingunni. Nokkrum árum síðar keypti Guðmundur Hermannsson í Hjarðardal lítinn bát af Gísla Gilssyni á Arnarnesi, þegar Gísli hætti búskap og flutti suður. Í þessum bát var lítil Gautavél, líklega eitt og hálft hestafl, og gekk hann dável fyrir þessu vélarafli. Ekki hafði Guðmundur átt við vélar í bátum fyrr, og hafði eflaust fengið snöggsoðna leiðbeiningu frá fyrri eiganda um meðferð vélarinnar.

Nú ræðst Guðmundur til kaupstaðarferðar á bátnum og með honum í för Oddur Jónsson, þá ungur maður í foreldrahúsum á Gili. Þegar bátnum hafði verið ýtt úr vör bað Guðmundur Odd að setja stýrið fyrir, en sjálfur bograði hann yfir vélina og gerði hana klára til gangsetningar. Vélin rauk strax í gang, en Oddur settist við stýrið og tók stefnuna á bryggjuna á Þingeyri.

Ferðin yfir fjörðinn gekk eins og í sögu og ræddu þeir Guðmundur og Oddur um muninn á því hve miklu léttara væri nú að sitja og hlusta á mótorskellina heldur en að sveitast við árarnar til þess að komast yfir fjörðinn.

Þegar að bryggjunni kom tók Oddur sveig inn fyrir bryggju-hausinn og stefndi á stigann sem var í innri króknum, en Guðmundur beygði sig yfir vélina til þess að minnka ferðina og bakka áður en árekstur yrði. Eitthvað fataðist honum vélgæslan og báturinn hélt ferðinni þar til hann rakst á stigann og rann stefnið upp stigann þar til sjór féll inn um skutinn.

Ekki haggaðist Oddur mikið, en mælti af rósemi þegar báturinn stóð næstum því upp á endann í stiganum:

Væri nú ekki rétt að fara að slá af, Mundi?

Sögn Davíðs H. Kristjánssonar

Lilja Björk Einarsdóttir, bankastjóri Landsbankans, segir í ViðskiptaMogganum í dag, 1. marz, að nú sé góður tími fyrir ríkið að selja hlut í bankanum. Hann líti gríðarlega vel út fyrir fjárfesta um þessar mundir sé litið á þróun rekstrarins í gegnum síðustu uppgjör og framtíðarsýn. Hún segist helst vilja sjá bankann í dreifðu eignarhaldi. Og er nú full ástæða til að rifja upp ályktun aðalfundar Búnaðarfélags Auðkúluhrepps frá 1. apríl í vor um sölu Landsbankans. Þar segir svo:

„Aðalfundur Búnaðarfélags Auðkúluhrepps krefst þess af Alþingi og ríkisstjórn að ekki verði seldur fimmeyringur í Landsbankanum. Fundurinn telur að alls ekki megi hleypa erlendum fjárglæframönnum og vogunarsjóðum með krumlurnar í sjóði hans. Það er álit fundarins að Landsbankinn eigi að vera 100% í eigu allra Íslendinga. Viðskiptabanki fyrir venjulegt fólk. Alveg eins og sparisjóðirnir voru. Það þarf að lýsa þessu yfir í eitt skipti fyrir öll fyrir hönd eigendanna. Bankinn á ekki að standa í neinu peningaþvætti.“

Tímaskynið

Viðar Finnsson var lengi á togaranum Guðbjörgu ÍS 46 frá Ísafirði. Viðar var haldinn mikilli bíla- og mótorhjóladellu og eyddi öllum frístundum sínum í að gera við jeppa sína og mótorhjól og var alltaf kolsvartur upp fyrir haus.
Eitt sinn þegar Viðar bjó á Engjaveginum á Ísafirði var hann að rífa sundur jeppavél í bílskúrnum og hafði alveg gleymt sér við það verk. Illa gekk að rífa. Viðar þurfti slaghamar og átti hann ekki til. Hann bankaði því hjá Skúla Skúlasyni trésmið sem var næsti nágranni Viðars sem líklegur var til að eiga slaghamar. Skúli kom til dyra, fáklæddur, úfinn og úrillur. Viðar spurði hvort

hann ætti slaghamar.

-Veistu hvað klukkan er? spurði Skúli.

-Nei, sagði Viðar.

-Hún er að verða þrjú að nóttu, sagði Skúli.

-Hver andskotinn, sagði Viðar. Þá hef ég gleymt kvöldmatnum.

Hugsaðu þér ef til væri lánatorg sem væri fullkomlega í eigu viðskiptavina, sem veitti hagstæð lán með lága vexti og þú gætir hæglega verið hluti af þeirri heild og notið hagstæðra kjara. Hljómar það of gott til að vera satt?

Hjalti og Hjörvar eru forritarar og frumkvöðlar sem komu í Blábankann fyrir skemmstu til að vinna að tæknilausnum fyrir félagsvædda lánastarfsemi, verkefni sem þeir hafa nú unnið að ásamt tveimur öðrum í rúmt ár. Um er að ræða lánatorg með sterka skýrskotun til samfélagsbanka að erlendri fyrirmynd. Komust þeir bræður í kynni við einn slíkan þegar systir þeirra bjó í Bandaríkjunum og var í viðskiptum við samfélagsbanka (e. Credit Union), einskonar sparisjóð sem er 100% í eigu viðskiptavinanna án aðkomu stofnfjárfesta. Slík stofnun er samfélagslega jákvæð þar sem segja má að fólk eigi í fyrirtækinu sem það er að versla við.

Sveitarstjórnarkosningar eru í vor. Þá verða margir kallaðir en fáir útvaldir. Ljóst er að þeir útvöldu hér vestra verða að huga að eftirtöldum þremur stórmálum Vestfirðinga sem eru hvarvetna í umræðu. Þau eru nátengd hvert öðru.

1. Vestfirska rafmagnið

Það var kraftaverk að rafvæða Vestfirði fyrir 60 árum. Og koma orkunni nánast á hvert byggt ból. En nú sárvantar Vestfirðinga öruggt og stöðugt rafmagn. Lái þeim hver sem vill. Þetta eilífa basl þeirra að halda rafmagninu inni er löngu orðinn brandari á landsvísu. En þeir eiga að framleiða sitt rafmagn sjálfir. Eru ekkert of góðir til þess. Á Vestfjörðum er hægt að reisa og reka öruggustu vatnsvirkjanir landsins. Sé það gert í góðri sátt við náttúruna er engu spillt.
Frumkvöðlar Hvalárvirkjunar og fleiri virkjana hér vestra, eru ungir Vestfirðingar. Þeir hafa verið aldir upp við að bjarga sér sjálfir líkt og gilt hefur á Vestfjörðum frá upphafi byggðar. Hafa staðið í þessu basli á eigin forsendum og ekki látið deigan síga. Slíkt er alltaf traustvekjandi.

2. Fiskeldið
„Fiskeldi á Vestfjörðum hefur virkað sem kraftaverkalyf á byggðarlög, sem heltekin voru af hrörnunarsjúkdómi. Sá sem hefur vaknað eldsnemma á Bíldudal, fundið driftina í mannlífinu á leið til vinnu, orkuna, hamarshöggin og baráttuna um lausu bílastæðin, skilur hvað fiskeldi hefur fært inn í vestfirskt samfélag, líf, vöxt og menningu.“
Svo skrifar Pétur Markan, sveitarstjóri í Súðavík. Á bak við þennan grípandi texta býr mikil trú á landið og gullkistuna okkar. Sporin hræða að vísu. Ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar og fleiri fóru flatt á fiskeldinu á sinni tíð. Menn fóru allt of geyst. Steingrímur sagði að aðstæður til fiskeldis hér á landi væru ekki verri en annars staðar. Líklega væru þær betri ef eitthvað væri.
Almenn skynsemi segir okkur að við verðum að nýta þá möguleika sem eru í farvatninu. Annað væri glapræði. En við skulum flýta okkur hæfilega. Lærum af reynslunni. Róm var ekki byggð á hverjum degi eins og þar stendur! Sleppum öllum æðibunugangi. Þá mun vel fara. Það eru gömul og sígild sannindi. En spyrja verður: Hvert fer arðurinn af fiskeldinu?

3. Almennilegan veg í Gufudalssveit
Á ótrúlega skömmum tíma lögðu vestfirskir vegagerðamenn vegi svo til að hverjum einasta bæ á Vestfjörðum. Það var torsótt vegagerð. En eyðilögðu þessir brautryðjendur landið? Sumir segja að alls ekki megi leggja veg um Teigsskóg og Hallsteinsnes í

Gufudalshreppi. Þá sé voðinn vís. Þeir góðu menn átta sig ekki á að búið er að leggja vegi vítt og breytt um alla Vestfirði á mjög svo sambærilegum stöðum við þennan margumrædda og góða skóg. Fáir meinbugir þar á. Náttúran alveg söm við sig eftir
því sem séð verður.
Þráteflinu í Gufudalssveit verður að ljúka. Við þurfum þokkalegan heilsársveg í stað moldarveganna sem eftir eru í sveitinni. Ódrjúgsháls og Hjallaháls heyra til liðnum tíma. Stóra spurningin er náttúrlega hvort ekki er hægt að ljúka vegalagningu í Gufudalssveit án þess að fara um Teigsskóg eða bíða í áratugi eftir jarðgöngum. Nokkrir spekingar hafa komið með ábendingar um önnur vegstæði. Þær mætti skoða betur.

Á að setja málið í gerðardóm?
Menn hafa nefnt að taka eigi land eignarnámi undir veginn og jafnvel setja lög. Skoða mætti líka hvort ekki væri heppilegast að Alþingi eða Hæstiréttur skipi gerðardóm hinna bestu manna til að ljúka þessu endalausa þrátefli. Sagan segir okkur að slíkt hafi oft verið gert þegar mál hafa verið komin í óefni, sbr. hvað gerðist á Þingvöllum árið 1000. Ákvarðanir gerðardómsins þyrftu að vera bindandi fyrir alla aðila. Dómurinn fái skamman tíma til að ljúka störfum. Og heimamenn í Reykhólahreppi verði þar í oddaaðstöðu. Það væri tilbreyting í því.

Hallgrímur Sveinsson Guðmundur Ingvarsson Bjarni G. Einarsson

Hversdagslegur veruleiki vestfjarða að vetri til: Snjó kyngir niður. Og kyngir niður. Og kyngir niður. Reyndar skilst mér að síðastliðinn vetur hafi verið að mestu snjólaus hér á Þingeyri fram að aðfangadegi en þá hafi snjóað svo mikið að fólk hafi verið innlyksa í fjóra daga á eftir. Verandi svo nýlega aðflutt er þetta snjóflæmi ákveðið nýnæmi fyrir mér. Snjórinn virðist líka öðruvísi hér en fyrir sunnan. Fyrir sunnan snjóar en snjórinn helst varla lengi áður en hann breytist í grátt slabb sem ýmist frystir eða bætir í eftir því hvoru megi við 0°C hitastigið sveiflast. Snjórinn hér á Þingeyri er alls ekki þannig, hann er yndislega hvítur og léttur og kyndir undir gamla gönguskíðadrauma mína frá barnæsku.

Annað sem ég hef velt fyrir mér er snjómoksturinn, sem eins og gefur að skilja er mikið þarfaþing í svo miklu fannfergi. Hinir ötulu snjómokstursmenn á gröfunum stóru þeysast um allan daginn og færa til snjóinn smátt og smátt þar til göturnar eru svo gott sem auðar, gangstéttar mokaðar líka og öllu þessu magni af snjó snyrtilega komið fyrir á réttum stöðum. En þá velti ég fyrir mér, hvernig maður færir til snjó svo vel sé? Ég geri ráð fyrir að það þurfi ákveðna útsjónasemi við snjómokstur. Þar þýðir lítið að skvetta til höndum og skipuleggja þarf moksturinn svo vel takist til. Hér á Þingeyri hef ég séð að snjónum er ekki bara rutt til hliðar líkt og víða annarsstaðar er gert (ég man vel eftir þrautinni við að koma barnavagni yfir harða snjóhrauka sem fylltu gangstéttina nokkra vetur fyrir utan heimili mitt fyrir sunnan). Snjónum hér á Þingeyri er raunverulega mokað í burtu og hann settur á staði þar sem minnst fer fyrir honum. Hér er mokað vel út í sem flest horn og ég get vel trúað því að útskotin þar sem moka þarf geti orðið allt að því óteljandi.

Ég fyllist aðdáun yfir fimi þessara manna með stóru vinnutækin og fínvinnan sem þeir vinna með hinum grófgerðu vinnutækjum er einstök. Takk fyrir að moka snjóinn svona listlega vel!

Í Þingeyrarakademíunni eru mál krufin til mergjar.

Dr. Eiríkur Bergmann segir í Smartland á mbl.is að sundlaugarmenning okkar Íslendinga sé framlag okkar til siðmenningar. Sjálfur fer hann helst daglega í sund og saknar Vesturbæjarlaugarinnar mest þegar hann er erlendis, utan vina og ættingja. Eiríkur segir sundlaugarferðir allra meina bót og samfélagið þar oft mjög sérstakt.      Þetta eru orð að sönnu. Spurningin er bara hvort læknar eigi ekki hreinlega að gefa mönnum rezept á sundlaugarferðir til að lækna ýmsa kvilla sem hrjá  okkur í dag, bæði andlega og líkamlega.

Í Þingeyrarakademíunni eru mál krufin til mergjar

Þormóður leggur upp í sína örlagaríku för frá Bíldudal. Teikning: Jóhann Jónsson.

Ótíðindin

Á Bíldudal fréttist ekkert af ferðum Þormóðs. Á fimmtudaginn var símalínunni vestur lokað. Þá voru liðnir fjórir dagar frá því skipið hélt frá Bíldudal. Menn vissu af viðkomu á Patreksfirði og þá hefði skipið átt að vera komið til Reykjavíkur á miðvikudagsnóttina. Á fimmtudag er ýmis kvittur á kreiki. Valdimar Bjarnason í Sælundi er sagður hafa getað hlustað á bátabylgjuna í útvarpi sínu sem þó var ekki algengt og heyrt samskipti við Þormóð og af þeim ráðið að skipið hafi lent í sjávarháska. Enginn veit þó neitt með vissu en ótta hefur sett að öllum.

Það er ekki fyrr en á föstudeginum að sr. Jón Kr. Ísfeld þá sóknarprestur á Hrafnseyri kemur með báti yfir fjörð að það rennur upp fyrir fólki að ástvinir þeirra, einhverra að minnsta kosti, hefðu farist með Þormóði.

Páll Hannesson (sonur Sigríðar og Hannesar Stephensen) fékk það verkefni að hlutast til um að ótíðindin bærust með settum hætti. Hann hringdi í sr. Jón og tók á móti honum. Hann hafði þá útvegað honum fylgdarmann, Ásmund Jónasson, hinn afa minn, sem öllum var kunnugur. Þennan dag fékk sr. Jón á honum  mikið traust eins og fleiri.