Vitja sjúkra og líkna bágstöddum
• Styrktar- og líknarsjóður Oddfellow á Íslandi fagnar 60 ára afmæli • Halda upp á tímamótin með veglegri bók um líknarstarf Reglunnar
„Oddfellowreglan á Íslandi hefur frá upphafi unnið mikið að mannúðarmálum og ætíð verið trú sínu, nær 200 ára gamla aðalmarkmiði; að vitja sjúkra, líkna bágstöddum, jarða framliðna og veita munaðarlausum fóstur,“ segir Ísfirðingurinn Stefán B Veturliðason, stórsír Oddfellowreglunnar á Íslandi sem fagnar 60 ára afmæli Styrktar- og líknarsjóðs síns.
„Stofnun Styrktar- og líknarsjóðs Oddfellowa árið 1955, var mikið framfaraspor í starfi Oddfellowreglunnar á Íslandi. Reglan hafði þá starfað hér á landi frá árinu 1897 eða í um 58 ár. Í vöggugjöf fékk sjóðurinn allar eignir 10 sjóða sem höfðu verið í umsjá Stórstúkunnar og einstakra Regludeilda og 10. október 1956 voru þeir komnir í vörslu sjóðsstjórnarinnar. Upphæðin í sjóðum þessum nam rúmum 702.000 kr. á þágildandi verðlagi.“
Stefán segir erfitt að gera sér grein fyrir því hvað þau verðmæti stæðu fyrir í dag en lauslega reiknað miðað við þróun byggingarvísitölu nemur upphæðin að sögn Stefáns u.þ.b. 18 milljónum króna.
„Tekjur okkar hafa í gegnum tíðina verið vextir og síðar verðbætur fjármuna sjóðsins, sala minningar- og jólakorta, auk sölu jólamerkja til margra ára. Þá hafa frjáls framlög Reglusystkina verið veruleg. Þannig fékk reglan gjöf frá 61 Oddfellowbróður árið 1957, en þeir gáfu Styrktar- og líknarsjóði jörðina Urriðavatn í Garðabæ. Jörðina höfðu þeir keypt árið 1946 í þeim tilgangi að sjá félagsmönnum fyrir landrými undir sumarbústaði, reisa á henni veitingahús og hvíldarheimili fyrir Oddfellowa. Stærð jarðarinnar er um 396 hektarar og nær frá núverandi Reykjanesbraut, við Ikea, og austur að Búrfellsgjá.“
Um það bil 135 hektarar milli Reykjanesbrautar og Flóttamannavegar voru skipulagðir sem íbúðabyggð og hafin sala á lóðum árið 2007. Uppbygging í Urriðaholti er komin vel á veg og mun styrkja líknarsjóð Reglunnar til góðra verka þegar fram líða stundir, íslensku samfélagi til heilla.
Fagnað með bókaútgáfu
Í tilefni 60 ára afmæli Styrktar- og líknarsjóðs gaf Reglan út bókina Traustir hlekkir en hún segir sögu sjóðsins og líknarstarfs Oddfellowreglunnar.
„Við réðum til verksins Steinar J. Lúðvíksson sem ritstjóra og reyndist okkur mikill happafengur að fá hann að verkinu. Steinar er ekki Oddfellowi og segja má að nálgun hans hafi brugðið nýju og skýrara ljósi á starf Oddfellowa á Íslandi en við höfðum vanist. Fagleg vinnubrögð hans og mikil heimildasöfnun skila sér í glæsilegri bók.“
Bókin er einstakalega vegleg og gaman er að fletta henni enda myndir frá ýmsum tímum sem sýna berskjölduð svæði sem nú eru byggð og ekki síst tískuslys og sveiflur hvers tíma. Fyrst og fremst er hún staðfesting á óeigingjörnu starfi Oddfellowreglunnar í líknarmálum hér á landi.
„Í upphafi var horft til þess að þetta yrði bara saga Styrktar- og líknarsjóðs Oddfellowa, en fljótlega var tekin ákvörðum um að fella inn í hana sögu þeirra líknarverkefna sem Oddfellowreglan hefur komið sameinuð að en sleppa verkum einstakra stúkna, þó að undanskildum líknarverkefnum stúkna fyrir tíð Styrktar- og líknarsjóðs. Þá er gaman að segja frá því að Oddfellowreglan á Íslandi mun fagna 120 ára afmæli á næsta ári og 200 ára afmæli þess meiðs Reglunnar sem við tilheyrum árið 2019. Reglan mun eflaust minnast þessara tímamóta með myndarlegum gjöfum til líknarmála, þó að ekkert hafi enn verið ákveðið í þeim efnum.“
Þiggjum með því að gefa
Spurður hvað standi upp úr á undanförnum árum segir Stefán ýmislegt koma upp í huga sér.
„Ef horft er til tveggja síðustu áratuga er hægt að nefna nokkur verkefni þar sem Regludeildirnar hafa komið sameiginlega að með bakstuðningi Styrktar- og líknarsjóðs Oddfellowa. Þar má fyrst telja uppbyggingu líknardeildar Landspítalans í Kópavogi sem Reglan hefur staðið undir, alveg frá upphafi árið 1997. Síðan hefur Reglan komið í þrígang að stækkun deildarinnar og gefið bæði breytingar og húsbúnað.“
Af nýlegri verkefnum sjóðsins segir Stefán að núna í vetur hafi Oddfellowreglan afhent viðbyggingu og endurgerð á eldra húsnæði Ljóssins við Langholtsveg 43 í Reykjavík, en það er endurhæfingar- og stuðningsmiðstöð fyrir fólk sem hefur fengið krabbamein og aðstandendur þeirra.
„Þetta var mjög stórt verkefni og ánægjulegt að fá tækifæri til að koma að bættri aðstöðu fyrir þá sem um sárt eiga að binda. Þá hefur Styrktar- og líknarsjóður Oddfellowa kostað viðamikið rannsóknarverkefni krabbameinslyfja á Landspítalanum. Einnig hefur Reglan styrkt Hjálparstofnun kirkjunnar, Sjúkrahúsið á Akureyri og ýmsa aðra.“
Umhverfið og náttúran
Allt frá því að Styrktar- og líknarsjóður Oddfellowa eignaðist jörðina Urriðavatn hefur einhver gróðursetning verið í landinu. Það var þó ekki fyrr en árið 1988 sem hafin var skipuleg gróðursetning segir Stefán en þá var gefin út svokölluð Hvítbók.
„Þar voru lögð fram drög að framtíðarskipulagi landsins. Regludeildunum var úthlutað gróðurreitum í norðanverðu Urriðaholtinu og árlega var haldinn ákveðinn gróðursetningadagur að vori. Þarna er í dag kominn myndarlegur skógur en hluti hans hefur þó farið undir skipulag byggðar í Urriðaholti. Síðan 2005 hefur áherslan á gróðursetninguna því færst inn á golfvallarsvæðið í Urriðavatnsdölum ofan Flóttamannavegar.“
Skógrækt er enn hluti af starfi Reglunnar þó að hún hafi síðustu ár verið innan golfvallarsvæðis þeirra í Urriðarholtslandinu.
„Við höldum árlega gróðursetningardag þar sem mæta 100-200 manns. Þetta er ákaflega skemmtileg stund sem endar að lokinni gróðursetningu trjáa með pylsu- og kókveislu. Í landi okkar er Urriðavöllur, glæsilegur golfvöllur sem byggður hefur verið af Golfklúbbi Oddfellowa, en er nú leigður Golfklúbbnum Oddi. Eins og áður kom fram höfum við á síðari árum lagt áherslu á gróðursetningu á golfvallarsvæðinu. Það má segja að það sé að verða full gróðursett og þá munum við leita annað í landi okkar. Innar í landinu hefur Skógræktarfélag Garðabæjar gróðursett verulegt magn trjáa. Svæðið ofan Flóttamannavegar er hluti „græna trefilsins“ sem ætlað er að umlykja höfuðborgarsvæðið í framtíðinni. Við Oddfellowar lítum á það sem hlutverk okkar að bæta samfélagið, að leggja til þetta fallega landsvæði sem útivistarparadís fyrir almenning. Þess má geta að Urriðavatnsdalir eru ekki eingöngu fyrir golfunnendur, heldur er unnið að því að gera þarna göngustíga til notkunar fyrir almenna útivist.“
Oddfellow opið öllum
Fyrir utanaðkomandi kann regla á borð við Oddfellow að virka lokuð og jafnvel er yfir henni leyndarhjúpur. Spurður hvort hér sé um að ræða leynireglu segir Stefán svo ekki vera.
„Allir sem hafa áhuga og vilja til að vinna að markmiðum Reglunnar og samkvæmt siðaboðskap hennar geta gengið í Oddfellowregluna og markmiðið er að gera félaga hennar að betri mönnum. Siðaboðskapur Reglunnar, sem fram kemur í fundarsiðum og hefðum, leitast við að leiða félaga hennar til umhugsunar um eðli og hegðan mannsins, tilgang lífsins og á hvern hátt þeir geti lagt sitt af mörkum til bætts samfélags manna.“
Stefán bendir líka til merkis Reglunnar en það eru þrír hlekkir.
„Þeir tákna vináttu, kærleika og sannleika en það eru einkunnarorð Reglunnar. Allt starf Oddfellowa, hvar sem er í heiminum, byggist á starfi í vináttu og sannleika sem grundvallað er í kærleika. Miðhlekkurinn táknar kærleikann sem er þeirra mestur og tengir saman vináttu og sannleika. Reglusystkin kalla hvert annað bræður og systur til að leggja áherslu á viðhorf til kærleikans og afstöðu hvert til annars. Oddfellowreglan er því alls ekki leynifélag en félagar hennar halda leyndum fundarsiðum sínum fyrir óviðkomandi. Oddfellowreglan er fyrst og fremst líknar- og mannræktarfélag.“
Þá segir Stefán aldrei rætt um stjórnmál eða trúmál eða önnur mál sem fallin eru til að skilja fólk í andstæðar fylkingar..
„Lögð er áhersla á að félagar Reglunnar hagi lífi sínu svo að allt þeirra atferli samræmist siðaboðskap Oddfellowreglunnar og sýni gott fordæmi. Hinn danski stórsír og mannvinur Petrus Beyer, sem stofnaði Oddfellowregluna á Íslandi árið 1897, vísaði oft í gamalt máltæki sem segir: „Sá eflir best sinn eigin hag, sem öðrum stuðning veitir.“
Morgunblaðið mánudagurinn 11. júlí 2016.
